Discussie

Er is veel (maar nog te weinig) discussie over vibrato. Omdat het zo alomtegenwoordig is geworden kan bijna niet meer objectief over dit onderwerp gediscussieerd worden. 

Omdat veel mensen tegenwoordig de klassieke muziek de rug toekeren moet de rol van het vibrato hierbij zeker besproken worden.

TWEE VEEL GEBRUIKTE ARGUMENTEN

"Er bestaat/ontstaat bij het zingen een natuurlijk vibrato"

Dit argument is enigszins vreemd. Tegenover natuur staat cultuur. Alles wat de mens maakt/bedenkt is cultuur. Onze hele westerse muziek is cultuur.

Een natuurlijke cultuur bestaat uiteraard niet, wat we kunnen zien aan de vele culturen die er op deze aardbol te vinden zijn. Als iets 'natuurlijk' is, wordt daarmee bedoeld dat het verschijnsel door alle culturen heen overal zich op dezelfde manier voordoet. Het natuurkundige verschijnsel octaaf met bijbehorende indeling doet zich overal op aarde voor. In die zin is een toonladder 'natuurlijk'. De specifieke indeling ervan is al weer cultureel bepaald. 

Als er een natuurlijk vibrato bestaat, moet dit bij de kinderstem ook aangetroffen worden. Wat niet het geval is.

In deze tijd van mondialisering kunnen we uiteraard geen cultuur meer aanwijzen waar niet gevibreerd wordt. We kunnen daar geen bewijskracht meer aan ontlenen. Ook niet aan het feit dat vibreren door vrijwel iedereen wordt toegepast. 

Barthold Kuijken schrijft daarover in zijn "The notation is not the music": 

"In our modern tradition, vibrato is omnipresent, belongs to every note, and is essential to emotional expression - pitty the poor pianists who must do without! In the seventeenth through the nineteenth centuries, for singers and for instrumentalists, vibrato was considered an ornament to be used on one single long note, and not to be misused or overused. Its general adoption in singing and playing dates from the end of the nineteenth and the beginning of twentieth century (Fritz Kreisler is frequently credited for it in violin playing), and many instruments (clarinet, brass) only started to use it much later. Together with its increasing use, the size of the oscillation increased and the speed decreased, even at the risk of masking the intended pitch. As with all ornaments, its use in earlier times will have depended on time, place, personal temperament, instrument, context, function, size of concert venue, and so on."

Het gebruik van vibrato op muziekinstrumenten kan op deze manier nooit 'natuurlijk' zijn.

Zangers hebben het vibrato nodig om achter in de zaal nog goed gehoord te worden.

Een argument dat eveneens merkwaardig klinkt en waarvan bewijzen ontbreken. Door het gebruik van het vibrato wordt de klank niet harder. Hooguit zou de onregelmatigheid van de toonhoogte opvallender gehoord kunnen worden. (Zoals de trillers op de traverso (dwarsfluit in de Barok) wel te groot worden genomen om beter, nadrukkelijker gehoord te worden.) 

Maar de huidige techniek (ook klassieke zangers zie je in toenemende mate van kleine, opgespelde microfoontjes gebruik maken) is dat dus een overbodig argument geworden. 

Wil je een dergelijke mening eens van échte experts horen, dan is dit een nuttige link: WILLEM WEVER - Waarom trilt een stem van operazangers zo?

Ons commentaar hierop vindt je aan het eind van de pagina "Zangersvibrato".

Ongemotiveerd vibrato op de fluit (James Galway)

Terwijl James Galway de embouchure uitlegt, voegt hij er een dik vibrato aan toe. Waarom? 

https://www.youtube.com/watch?v=VQg0vScnQ8E

Wat is nu het bijzondere hieraan? Je hoort dat bij elke toon het vibrato wordt toegevoegd. Het voordoen van een embouchure op een fluitmondstuk is geen voorbeeld van een muzikale frase. Er is dan geen enkele muzikale reden om een versiering toe te voegen. Dat James Galway dit toch doet laat zien dat hij niet anders kan. Hij moet elke noot van enige lengte opvullen met vibrato. Van een bewuste toepassing van vibrato kan dan geen sprake zijn. 

 https://www.earlymusicamerica.org/emag-feature-article/vibrato-wars/

Uitgebreide discussie laat zien dat het onderwerp vibrato niet zomaar kan worden afgedaan als 'een kwestie van smaak'. Het zijn de verdedigers van het vibrato die dit vaak als argument gebruiken. 

De tegenstanders zien het juist als een 'gebrek aan smaak'

 Meer meningen op Internet:

Opera singing has too much vibrato

"Because there's so much I often can't hear the actual note they're singing! They just constantly waver around the note, but never settle on it long enough for it to actually sound like that note!"

In de grote The LaRousse Encyclopedia of Music, Hamlyn, 1971 p. 547 lezen we het volgende over vibrato: 

Vibrato. An effect, once an ornament but now a standard part of tone production, whereby a singer or instrumentalist imparts a throbbing quality to a note by oscillating between it and a pitch slightly below. With singers, the louder the note, the more pronounced, usually, the vibrato—and the oscillation can become so wide that the hearer may be left in doubt as to just which note is being aimed for. If the technique is applied, as it often is, to a fairly rapid passage, the result is quite unnerving and totally unmusical (except, apparently, in the opera house).

Bomen maken ook geluiden. Die vibreren niet. Toch zijn juist bomen wél natuurlijk.