SMAAK

"Over smaak valt niet te twisten"

...maar over een gebrek aan smaak wel!

It's not that people don't like classical music. It's that they 

don't have the chance to understand and to experience it. 

Gustavo Dudamel 

Wat de wereldberoemde dirigent Dudamel uit Venezuela hier beweert, geeft aan dat smaak beïnvloed kan worden. Een mens heeft niet een vaststaande smaak. Als kinderen iets niet lusten, is het aanvankelijk raadzaam ze één theelepel ervan toch steeds weer te laten proeven. Zo verschrikkelijk kan zo'n kleine hoeveelheid niet zijn, het kind ervaart dan wel verschillende smaken en het leert het oordeel op meer ervaring en inzicht te baseren. Zo kan het ook weer meer genieten van wat het heeft leren waarderen. 

Er kan dus wel degelijk sprake zijn van een gebrek aan smaak. We zien dat verschijnsel bijvoorbeeld als kinderen elke dag patat mogen eten omdat ze niets anders lusten!. 

Zo ook bij veel mensen als ze niet eens meer bewust horen dat er gevibreerd wordt. 

Of bij musici die niet eens meer bewust elke golf horen die ze in elke toon aanbrengen.

Zowel de productie als de perceptie zijn een staande gewoonte geworden. 

En de smaak is zoek...

Volgens Rachel Brown in haar boek "The early flute", schreven Taffanel en Gaubert in 1923:

"It is with the tone that the player conveys the music to the listener.Vibrato distorts the natural charachter of the instrument and spoils the interpretation fatinguing quickly a sensitive ear. It is a serious error and shows unpardonable lack of taste to use these vulgar methods to interpret the great composers. 

Inmiddels kun je tientallen websites vinden om het vibrato te leren spelen op de fluit of de viool of in de stem. 

Slechts zeer sporadisch kom je een webpagina tegen waar iemand er graag vanaf geholpen wil worden. 

Er zijn mensen die het toepassen van vibrato al heel veel en heel lang hebben geoefend in de muzieklessen. Als je ze vraagt zonder vibrato te spelen hoef je niet gauw op medewerking te rekenen. Ze zijn het zo gewend geraakt, dat het inmiddels onnatuurlijk voelt om het niet te doen. Ze hebben namelijk nooit alternatieve manieren ontwikkeld om een toon interessant te maken in de context van de muziek, in relatie tot vorige en volgende tonen en door de positie ervan in de muzikale frase. 

We spreken hier onszelf eigenlijk tegen. Het non-vibrato is namelijk niet een alternatief van het vibrato. Het niet toepassen van een versiering op elke toon is namelijk het uitgangspunt, de basis. Het omnipresente vibrato is dus eigenlijk een (armzalig) alternatief van het non-vibrato. 

We moeten dus vaststellen dat ze in de muziekles geen ander manieren hebben geleerd om een toon interessant te maken voor het luisterende publiek.

Kennelijk wordt door toepassing van het vibrato een verrijking van de toon beoogd. Maar alle tonen op dezelfde manier verrijken, veroorzaakt juist het tegendeel.

Wie zelf wil ervaren wat 'straight tone-singing' voorstelt kan hier terecht:

"Singing With Straight Tone Vs. Vibrato"

https://www.youtube.com/watch?v=PBbBM52ZcmI

Wat we niet moeten vergeten, als iemand zegt dat hij/zij vibrato 'mooi' vindt, is dat we niet op een onbewoond eiland ter wereld zijn gekomen. Overal om ons heen klinkt het vibrato ons van jongs af aan om de oren. We hebben daardoor een gewenning ontwikkeld die een echte beoordeling van het verschijnsel vibrato in de weg staat. Zelfs heel jonge kinderen nemen het vibrato dat ze overal om zich heen horen over. Zoals gewoonlijk worden kleine opvallende zaken door het jonge kind uitvergroot. 

We kunnen dus niet zomaar iemand 'geloven' die zegt vibrato mooi te vinden. Zoals Gustavo Dudamel (bovenaan deze pagina) al zegt is het een kwestie van wennen. Je moet eerst weten waarom je iets heel mooi vindt. En je kunt leren iets anders ook mooi te vinden. Maar daar moet je dan wel de kans voor krijgen. Als het aantal muziekgezelschappen dat non-vibrato speelt zich geleidelijk aan uitbreidt is de kans groter dat we gaan horen welke mogelijkheden de toonvorming nog meer te bieden heeft. 

Jammer is nog wel dat diverse groepen die zonder vibrato op hun instrumenten spelen, een overduidelijk vibrato van een solistische zanger tolereren. 

Tot nog toe ontspringen de zangers, wonderbaarlijk genoeg, steeds de dans. Alsof zij wél of in elk geval meer recht hebben op het vibrato. Maar van hun verdediging daarvan is nog maar weinig te horen of te zien dat wetenschappelijke overtuigingskracht biedt. 

Bekijk en beluister in dit verband vooral wat er op de 'Zangersvibrato'-pagina van deze website te lezen en te horen is. 

We zien en horen hier duidelijk dat de zangers zich vaak als solist zien en niet als een medemusicus die gezamenlijk met de instrumentalisten een totaalresultaat op de planken zetten.